Γ. Α. Μαθιουδάκης
Ο Ιπποκράτης (460-377 πΧ) παραδίδει ότι "Ιατρική πρόσθεσις και αφαίρεσις εστί. Πρόσθεσις μεν των ελλειπόντων, αφαίρεσις δε των πλεοναζόντων". Παρά τις εκπληκτικές, εν τω μεταξύ, ανακαλύψεις της βιοτεχνολογίας, με την οποία κατέστη δυνατή η λεπτομερής ανάλυση κάθε παθήσεως, σε όρους υποκυτταρικής δυσλειτουργίας, ο Ιπποκρατικός αφορισμός, εξακολουθεί να αποδίδει με ακρίβεια ό,τι στις μέρες μας ασκείται ως διάγνωση, θεραπεία, πρόληψη και αποκατάσταση.
Στη μηχανική, ως επιδιόρθωση των ανθρώπινων κατασκευών, εφαρμόζονται με επιτυχία, ανάλογη της εμπειρίας του "τεχνίτη", πράξεις προσθαφαιρέσεως ανταλλακτικών και λειτουργικών ρυθμίσεων των υλικών αστοχιών τμημάτων της κατασκευής, ώστε να επανέλθει σε προβλέψιμη και αποδοτική λειτουργία. Όμως ο άνθρωπος δεν είναι μηχανή. Και εάν υπάρχουν μηχανικές ιδιότητες στην ψυχοσωματική και πνευματική του ολοκλήρωση, αυτές ελέγχονται από το ακόμη άβατο για την επιστήμη "πνευματικό του κέντρο", που έχει την ικανότητα της αυτορυθμίσεως και της εξισορροπήσεως των περιφερικών αρρυθμιών με αντιρροπιστικές αναπληρώσεις και προσαρμογές. Ό,τι συνιστά μιαν αρρώστια, δεν είναι μόνο η εκτροπή του πάσχοντος οργάνου του σώματος, του πνεύματος ή της ψυχής, αλλά και οι αντιρροπιστικές, προσαρμοστικές παρεμβάσεις του "πνευματικού κέντρου", με τις οποίες ο οργανισμός επιχειρεί να αναχαιτίσει τη δυσμενή εξέλιξη, να επιδιορθώσει τη βλάβη και να αποκαταστήσει την σωματοψυχική λειτουργία με την καλύτερη δυνατή αναπροσαρμογή.
Έτσι, για παράδειγμα, μια πρωτεΐνη που παράγεται σε φλεγμονές του στομάχου, "ενημερώνει" τον εγκέφαλο, που προσαρμόζει τον οργανισμό με το αίσθημα αρνήσεως τροφής και πρόκληση εμέτων, ώστε το στομάχι να παραμείνει "εκτός", μέχρις ότου αποκατασταθεί, με άλλους θαυμαστούς μηχανισμούς, η βλάβη και να επανέλθει σε κανονική πεπτική λειτουργία. Ο γιατρός, όμως, ως εξωτερικός παρατηρητής, που παραμένει εξωτερικός, ακόμη και με τον περίτεχνο εξοπλισμό του σε διαγνωστικά όργανα υψηλής τεχνολογίας, δεν γνωρίζει, ακριβώς, τι από την κλινική εικόνα είναι η πάθηση, εναντίον της οποίας να δράσει, και τι είναι η αντιρρόπηση, την οποία οφείλει να παρακάμψει. Απέναντι σε αυτή την αβεβαιότητα, ο ιατρός επιστρατεύει τεχνικές, από την επιστήμη της λογικής, της κυβερνητικής, της πληροφορίας. Πράγματι η ιατρική είναι μια επιστήμη της λογικής και της αντικειμενικής ανάλυσης. Τα προαπαιτούμενα της λογικής είναι τα δεδομένα της επιστημονικής παρατηρήσεως: η παθοφυσιολογία, η παθολογοανατομία, τα πρότυπα των νοσηροτήτων, τα οποία η λογική του επιστήμονα επεξεργάζεται με βάση λογικές δεξιότητες και επιστημονικά εργαλεία, που απέκτησε με τη συνεχή μελέτη και την αδιάλειπτη άσκηση. Συνήθως, επιδιώκοντας να συσχετίσει την υπό μελέτη περίπτωσή του με όσα καταχωρούνται ως νοσογραφικό πρότυπο στις βιβλιογραφικές πηγές.
Στην ιατρική δεν υπάρχουν καθολικές αλήθειες και απόλυτη βεβαιότητα, ενόσω παρατηρούνται πολυάριθμες ατυπίες του συνήθους νοσήματος. Όσο μια διάγνωση προσεγγίζει την αλήθεια, τόσο η αντίστοιχη θεραπεία –αν υπάρχει- αποφέρει καλύτερα αποτελέσματα. Ο ιατρός προσεγγίζει την αληθινότερη διάγνωση για κάθε του άρρωστο, βάσει των γνώσεών του, της εμπειρίας του και της διαισθήσεως που έχει καλλιεργήσει εντός του, με χρόνια αφοσιωμένης ασκήσεως της επιστήμης του. Γι αυτό λέμε ότι η ιατρική δεν είναι μόνο μια επιστήμη, που μπορεί κανείς να τη μάθει, αφιερώνοντας ώρες στα βιβλία και κατεβάζοντας εκατομμύρια σελίδες από το διαδίκτυο. Είναι, στον ίδιο ή μεγαλύτερο βαθμό, μια τέχνη, που την αποκτά με συνεχή άσκηση, παρά την κλίνη του ασθενούς, αρχικά καθοδηγούμενος, και αργότερα ως καθοδηγητής. Γι αυτό o σερ W. Osler είχε αποφανθεί: He who studies medicine without books sails an uncharted sea, but he who studies medicine without patients does not go to sea at al (Ιατρική χωρίς διάβασμα είναι ταξίδι σε αχαρτογράφητη θάλασσα, αλλά χωρίς ασθενείς δεν είναι καν ταξίδι).
Είναι ταυτόχρονα και διαίσθηση, που πρέπει να σημαίνει την "αχρονική" ανάμιξη γνώσεων, πληροφοριών, εμπειριών και αναμνηστικών καταγραφών, που ανακατεύονται προς μορφοποίηση μιας αποφάνσεως.
Τελικά, όπως είπε και ο Γαληνός, ο "Ιπποκράτης δεν έχει σφάλλει ποτέ". Πράγματι η ιατρική είναι μια μεγάλη περιπέτεια προσθέσεως των ελλειπόντων και αφαιρέσεως των πλεοναζόντων.
Ο Ιπποκράτης (460-377 πΧ) παραδίδει ότι "Ιατρική πρόσθεσις και αφαίρεσις εστί. Πρόσθεσις μεν των ελλειπόντων, αφαίρεσις δε των πλεοναζόντων". Παρά τις εκπληκτικές, εν τω μεταξύ, ανακαλύψεις της βιοτεχνολογίας, με την οποία κατέστη δυνατή η λεπτομερής ανάλυση κάθε παθήσεως, σε όρους υποκυτταρικής δυσλειτουργίας, ο Ιπποκρατικός αφορισμός, εξακολουθεί να αποδίδει με ακρίβεια ό,τι στις μέρες μας ασκείται ως διάγνωση, θεραπεία, πρόληψη και αποκατάσταση.
Στη μηχανική, ως επιδιόρθωση των ανθρώπινων κατασκευών, εφαρμόζονται με επιτυχία, ανάλογη της εμπειρίας του "τεχνίτη", πράξεις προσθαφαιρέσεως ανταλλακτικών και λειτουργικών ρυθμίσεων των υλικών αστοχιών τμημάτων της κατασκευής, ώστε να επανέλθει σε προβλέψιμη και αποδοτική λειτουργία. Όμως ο άνθρωπος δεν είναι μηχανή. Και εάν υπάρχουν μηχανικές ιδιότητες στην ψυχοσωματική και πνευματική του ολοκλήρωση, αυτές ελέγχονται από το ακόμη άβατο για την επιστήμη "πνευματικό του κέντρο", που έχει την ικανότητα της αυτορυθμίσεως και της εξισορροπήσεως των περιφερικών αρρυθμιών με αντιρροπιστικές αναπληρώσεις και προσαρμογές. Ό,τι συνιστά μιαν αρρώστια, δεν είναι μόνο η εκτροπή του πάσχοντος οργάνου του σώματος, του πνεύματος ή της ψυχής, αλλά και οι αντιρροπιστικές, προσαρμοστικές παρεμβάσεις του "πνευματικού κέντρου", με τις οποίες ο οργανισμός επιχειρεί να αναχαιτίσει τη δυσμενή εξέλιξη, να επιδιορθώσει τη βλάβη και να αποκαταστήσει την σωματοψυχική λειτουργία με την καλύτερη δυνατή αναπροσαρμογή.
Έτσι, για παράδειγμα, μια πρωτεΐνη που παράγεται σε φλεγμονές του στομάχου, "ενημερώνει" τον εγκέφαλο, που προσαρμόζει τον οργανισμό με το αίσθημα αρνήσεως τροφής και πρόκληση εμέτων, ώστε το στομάχι να παραμείνει "εκτός", μέχρις ότου αποκατασταθεί, με άλλους θαυμαστούς μηχανισμούς, η βλάβη και να επανέλθει σε κανονική πεπτική λειτουργία. Ο γιατρός, όμως, ως εξωτερικός παρατηρητής, που παραμένει εξωτερικός, ακόμη και με τον περίτεχνο εξοπλισμό του σε διαγνωστικά όργανα υψηλής τεχνολογίας, δεν γνωρίζει, ακριβώς, τι από την κλινική εικόνα είναι η πάθηση, εναντίον της οποίας να δράσει, και τι είναι η αντιρρόπηση, την οποία οφείλει να παρακάμψει. Απέναντι σε αυτή την αβεβαιότητα, ο ιατρός επιστρατεύει τεχνικές, από την επιστήμη της λογικής, της κυβερνητικής, της πληροφορίας. Πράγματι η ιατρική είναι μια επιστήμη της λογικής και της αντικειμενικής ανάλυσης. Τα προαπαιτούμενα της λογικής είναι τα δεδομένα της επιστημονικής παρατηρήσεως: η παθοφυσιολογία, η παθολογοανατομία, τα πρότυπα των νοσηροτήτων, τα οποία η λογική του επιστήμονα επεξεργάζεται με βάση λογικές δεξιότητες και επιστημονικά εργαλεία, που απέκτησε με τη συνεχή μελέτη και την αδιάλειπτη άσκηση. Συνήθως, επιδιώκοντας να συσχετίσει την υπό μελέτη περίπτωσή του με όσα καταχωρούνται ως νοσογραφικό πρότυπο στις βιβλιογραφικές πηγές.
Στην ιατρική δεν υπάρχουν καθολικές αλήθειες και απόλυτη βεβαιότητα, ενόσω παρατηρούνται πολυάριθμες ατυπίες του συνήθους νοσήματος. Όσο μια διάγνωση προσεγγίζει την αλήθεια, τόσο η αντίστοιχη θεραπεία –αν υπάρχει- αποφέρει καλύτερα αποτελέσματα. Ο ιατρός προσεγγίζει την αληθινότερη διάγνωση για κάθε του άρρωστο, βάσει των γνώσεών του, της εμπειρίας του και της διαισθήσεως που έχει καλλιεργήσει εντός του, με χρόνια αφοσιωμένης ασκήσεως της επιστήμης του. Γι αυτό λέμε ότι η ιατρική δεν είναι μόνο μια επιστήμη, που μπορεί κανείς να τη μάθει, αφιερώνοντας ώρες στα βιβλία και κατεβάζοντας εκατομμύρια σελίδες από το διαδίκτυο. Είναι, στον ίδιο ή μεγαλύτερο βαθμό, μια τέχνη, που την αποκτά με συνεχή άσκηση, παρά την κλίνη του ασθενούς, αρχικά καθοδηγούμενος, και αργότερα ως καθοδηγητής. Γι αυτό o σερ W. Osler είχε αποφανθεί: He who studies medicine without books sails an uncharted sea, but he who studies medicine without patients does not go to sea at al (Ιατρική χωρίς διάβασμα είναι ταξίδι σε αχαρτογράφητη θάλασσα, αλλά χωρίς ασθενείς δεν είναι καν ταξίδι).
Είναι ταυτόχρονα και διαίσθηση, που πρέπει να σημαίνει την "αχρονική" ανάμιξη γνώσεων, πληροφοριών, εμπειριών και αναμνηστικών καταγραφών, που ανακατεύονται προς μορφοποίηση μιας αποφάνσεως.
Τελικά, όπως είπε και ο Γαληνός, ο "Ιπποκράτης δεν έχει σφάλλει ποτέ". Πράγματι η ιατρική είναι μια μεγάλη περιπέτεια προσθέσεως των ελλειπόντων και αφαιρέσεως των πλεοναζόντων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου