Κι άλλος ένας Μάης, χωρίς νιάτα και λουλούδια

Μαθιουδάκης Γ.Α. MD

    Ο Μάιος μας έφτασε/ εμπρός βήμα ταχύ/ να τον προϋπαντήσουμε/ παιδιά στην εξοχή. 

   Δυσκολεύτηκα (για φαντάσου!) να θυμηθώ το παλιό μαθητικό τραγουδάκι, τότε που το λεκανοπέδιο πνιγόταν στις μυρτιές, τις πασχαλιές, τα γιασεμιά, τα γιούλια και τις λιγαριές, από το λιμάνι, τις πλευρές του Υμηττού, την Πάρνηθα με τα ελάφια της πριν το ολοκάυτωμα, την Πεντέλη, ως πέρα το Μαραθώνα (να πετάμε κέρματα στη λίμνη να πιάσει η ευχή), ως το Μαρκόπουλο και πιο κάτω, στην Ανάβυσσο, στη Σαλαμίνα, την Αίγινα και τον Πόρο, με τα καραβάκια της χαράς, τον "καπετάν Γιώργη" και τον "πορτοκαλί Ήλιο". 

   Αγόρια και κορίτσια, τα μπουλούκια του έρωτα, ξεχυμένα στους δρόμους, στο ανεπανάληπτο τελετουργικό της αναγέννησης με τις λιτανείες των χρωμάτων και τις σπονδές στην παλιγενεσία. Τα κορίτσια, με το ανέμελο γέλιο και τα νάζια, καρδούλες να χτυπάνε δαιμονισμένες, από πλησμονή κι επιθυμία να επιβεβαιωθεί η κυριαρχία της φύσης πάνω στις ανθρώπινες διαμορφώσεις. 

  Συναίσθημα, συλλογισμοί και κίνηση, τα δοξαστικά της ζωής, φουσκώνουν τα ανοικτά πουκάμισα των αγοριών με τα φλογισμένα βλέμματα κι επιβάλλουν την αξιωματική επικράτηση του έρωτα. Από τον δισταγμό του χειμώνα στην εντροπία της Άνοιξης. Βιαστικά φιλιά πίσω από τις πικροδάφνες, όρκοι αγάπης εφήμερης αιωνιότητας. Το θυμιατό και το λιβάνισμα της "υπερμάχω" ανακατευόταν ωραία με το άρωμα των κοριτσιών, της αγάπης το τραύλισμα και των λουλουδιών τα τερπένια. Τα τριζόνια που, φλύαρα, μαρτυρούσαν χιλιάδες μυστικά, κλεμμένα από τα μεθυσμένα νυχτολούλουδα.

Τώρα;

   "Τα παιδιά που κοιτάζονται και δεν μιλιούνται". Δεν έχουν μια ευχή να πετάξουν ένα κέρμα και ούτε Μαραθώνα έχουνε. Τα χτυποκάρδια τους είναι άλλης, ερεβώδους, περιωπής· δεν τραγουδάνε τη ζωή, παπαγαλίζουν ανούσιες σελίδες βιολογίας. 

  Επιταγμένα τα φιλιά και οι ευωδιές της Άνοιξης. 

  Επιστρατευμένοι οι αναστεναγμοί της πλησμονής στην προσδοκία της συλλογής μορίων για μια καλή σχολή. 

  Και μόνο SMS κι ένα γρήγορο σφηνάκι κι ύστερα πάλι στο σισύφειο αγώνα τους, για μια θέση στο Πανεπιστήμιο –το ποστάλι που, με προορισμό τα λιμάνια της γνώσης και της επιστήμης, θα τους ξεμπαρκάρει, απ΄ ευθείας, στο ταμείο ανεργίας. 

  Κάποια λουλουδάκια απέδρασαν κάτω από το τσιμέντο και την άσφαλτο, χωρίς να μαλακώσει τη σκληράδα τους, σαν της Λυγερής το τραγούδι, που είπε στον Άδη, χωρίς να μαλακώσει τη σκληράδα του. Και τα παιδιά αγκυλωμένα στα στενά κλουβιά τους, φυλακισμένα στο αόρατο κελί τους, που ορίζει η δέσμη του επιτραπέζιου φωτιστικού, να παπαγαλίζουν φυσική κατεύθυνσης και μαθηματικά επιλογής. 

   Οι δρόμοι έρημοι. Τα καραβάκια της χαράς παροπλισμένα. Ούτε παιδιά ούτε λουλούδια. Τόση απουσία. Η κοιλάδα των ρόδων, των φιλιών και των μαρτυρημένων μυστικών έγινε άτης λειμώνα κι οι Μάηδες των παιδιών και των λουλουδιών τέθηκαν υπό διωγμό.

   Χρόνια τώρα, τόσοι Μάηδες χαμένοι!

   Και κάθε φορά, είναι ο επόμενος Υπουργός, που θα φέρει την πολυπόθητη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Και κάθε φορά, ο επόμενος Υπουργός γίνεται απαράλλακτα ίδιος με τον τωρινό και η πολυπόθητη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, που θα δώσει τους Μάηδες εκεί όπου ανήκουν, στα παιδιά και στα λουλούδια, παραμένει πολυπόθητη ελπίδα.

Και μόνο ο προηγούμενος Υπουργός υπόσχεται μεταρρυθμίσεις, αλλά μόνο ως επόμενος, αν τον ψηφίσουμε, φυσικά. 

Κύριε Υπουργέ της Παιδείας δώστε αμέσως πίσω στα παιδιά το Μάη τους. Δώστε πίσω στο Μάη τα νιάτα και τα λουλούδια του.

  

   Κι εσείς, καιροσκόποι διακινητές της σκοπιμότητας, με τους αναντίκρυστους τίτλους και τις ουτοπίες της αθανασίας, που νομίζετε ότι θα αναχαιτίσετε την ευρωστία της αναγέννησης, με το πρόσχημα της μεταρρύθμισης, είναι καιρός να καταλάβετε –πριν οδηγηθείτε στο χωνευτήρι της λήθης, πριν εξαφανιστείτε, για πάντα, στην τεφροδόχο σας- ότι ο δημόσιος τομέας σας πάσχει, ακριβώς επειδή υποχρεώνετε τα παιδιά να παπαγαλίζουν "αρχές οργάνωσης και διοίκησης επιχειρήσεων" και να καρφώνετε τον κάθε Μάη τους στα χρηματοπιστωτικά σας ικριώματα.

   Φτάνει πιά! ! Δεν θέλουμε άλλη διοίκηση Επιχειρήσεων.

Sex ή έρωτας;

Γεώργιος Μαθιουδάκης MD   

  Tο sex και ο έρωτας αποτελούν δυσδιάκριτες δράσεις, καθώς συμπλέκονται μεταξύ τους, για να διαμορφώσουν το σχήμα της ίδιας πραγματικότητας: Εκείνης που θέλει τις ετερότητες να έλκονται, να συμπλέκονται προς εξυπηρέτηση ενός σκοπού: Ή της ηδονής, που κρατά τους ετέρους συμφιλιωμένους για αμοιβαίες απολαβές· ή της διαιωνίσεως, που κάνει τη συμφιλίωσή τους κοινωνικά αποδοτική. Στον έρωτα, το sex δεν είναι ούτε αρχή ούτε τέλος του. Είναι ένα ενδιάμεσο γεγονός, κατατοπιστικό της ποιότητάς του και εγγυοδοτικό της σκοπιμότητάς του, αλλά όχι αυτοσκοπός. Στο  sex, ο έρωτας δεν είναι προαιτούμενο, διότι αιτούμενο είναι η ηδονή. Η διαφορά σεξ και έρωτα είναι ότι το σεξ χαλαρώνει την ένταση, ενώ ο έρωτας τη δημιουργεί, έχει κάπου σημειώσει ο Γούντυ Άλλεν.

 Ο (ουράνιος) έρωτας είναι κλήση σε σχέση. Ένα δύσκολο άθλημα σχέσης, του εαυτού με το άλλο, που προϋποθέτει εγρήγορση, προετοιμασία, άσκηση. Είναι διέγερση του συμπαθητικού. Θα μπορούσαμε να διακρίνουμε τον "ουράνιο" έρωτα ως άξιο εγκωμιασμού, επειδή παρακινεί τους ανθρώπους, μόνον αυτούς, να ερωτεύονται με όμορφο καλλιεργημένο τρόπο, που τους κάνει, για χάρη του να γίνονται ωραιότεροι, υγιέστεροι, δυνατότεροι, ευπρεπέστεροι, γενναιότεροι. Είναι η έλξη των αντιθέτων, που εναρμονίζονται σε μια μελωδική μουσική σύνθεση, όπως είπε ο Ερυξίμαχος στην Πολιτεία, ενώ κατά τον Αριστοφάνη, είναι η νοσταλγική αναζήτηση του άλλου μας μισού, εκείνου που μας αποσπάστηκε ως αποτέλεσμα της οργής των θεών, για κάποια ανυπακοή στο παρελθόν.

  Αντίθετα, ο πάνδημος έρωτας (:το sex) είναι διέγερση του παρασυμπαθητικού και πράξη αποφατική, στιγμιαία, στατική, είναι η αναπαράσταση της γενετήσιας πράξης, όχι η πράξη καθ΄αυτή. Γιατί η γενετήσια πράξη επιμελείται τη διαμόρφωση σταθερού περιβάλλοντος, θαλπωρής, ασφάλειας, επιβεβαιώσεως. Ένα περιβάλλον στο οποίο θα ενεργηθεί η κατάφαση της ζωής. Η αναπαράστασή της, αντίθετα (που είναι το sex) , δεν απαιτεί τη διαμόρφωση περιβάλλοντος. Είναι μια πράξη εξ ορισμού μάταιη, χωρίς προοπτική, καθώς δεν επιδιώκει παρά μόνο την εξυπηρέτηση του θυμικού του "όντος", μια ιδιώνυμη σαρκική επιθυμία, ένα απλό και ανεπίγνωστο ορμέμφυτο της ζωής, του θανάτου.

Ενήμερος των ατελειών του, ο άνθρωπος  τελεί υπό την ακατανίκητη ροπή για τελείωση, θέλει να μην είναι πλέον αυτό που είναι και να γίνει εκείνο που σχεδιάστηκε να γίνει. Αυτή είναι η εσωτερική του ροπή, η προδιάθεσή του, καθώς εμφορείται από το εσωτερικό του "δαιμόνιο" που τον θέλει ένα όν υπό ανέλιξη, με ρώτα προς την αθανασία, που δεν την επιζητεί ως αιωνιότητα  του ατόμου, αλλά ως διαιώνιση του γένους και του είδους. Αυτόν τον τρόπο της ερωτικής συμβολής στην εξέλιξη της κοινωνίας έχει βρει ο άνθρωπος να εισφέρει στην κοινωνία του. Να μετακομίσει από την τροπόσφαιρα που αθροίζει τα υλικά και ηθικά λύματα  της ανθρώπινης κοινωνίας, στην ιονόσφαιρα που κατοικούν οι θεοί και η σοφία.

   Έρωτας είναι αυτό που σου μαθαίνει ότι είσαι κάτι άλλο από αυτό που νομίζεις ότι είσαι, ενώ το sex σε διευκολύνει να νοιώσεις αυτάρκης. Δε σε καλεί σε σχέση κι έτσι, δεν σε ωθεί σε ωραίες αναδιαμορφώσεις. Ο έρωτας είναι συστηματική επένδυση, συναισθηματική· το sex είναι αρπαχτή. Είναι στατική σύμβαση προσωρινής ανταλλακτικής ηδονής, που, ορθούμενη σε υπέρτατο αγαθό, συνεπιφέρει, τελικά την άρνηση της ζωής, έτσι, καθώς ποσοτικοποιεί το "είναι" σε ένα minimum στιγμιαίας απολαύσεως. Αντίθετα, ο έρωτας είναι σχέση που παράγει αποφασιστικές συνέπειες, προσωπικές και κοινωνικές. Στο ατομικό επίπεδο είναι η κατάφαση της επιθυμίας για το "είναι", είναι η αποδοχή του "πλέον είναι", καθιστάμενο ένα ποιοτικό optimum, που  σχηματοποιεί την κατάφαση στη ζωή και ολοκληρώνεται στο θάνατο, που είναι η παραδοχή του "μη - είναι - πλέον". Στο κοινωνικό επίπεδο είναι ο μονόδρομος της διαιωνίσεως της ζωής, η οριστική του διάκριση από το "όν", καθώς η διαιώνιση του είδους πέρα από τον θάνατο, που είναι κοινωνικό ζητούμενο, ούτε ως βιασμός μπορεί να ευοδώνεται ούτε ως άγρα ηδονής κι ευδαιμονίας δικαιώνεται. 

η Ιατρική ως βιοπολιτική

Μαθιουδάκης Γεώργιος Md  

    Eίναι αλήθεια ότι η ανθρωπότητα διανύει δύσκολη και κρίσιμη εποχή, που απαιτεί την εξάσκηση όλων των πνευματικών και φυσικών δυνάμεών της στο έπακρο, καθώς όλοι σχεδόν συμφωνούν ότι διρερχόμαστε μια περίοδο βαθειάς θεσμικής και ηθικής κρίσης με ρηξικέλευθες κοινωνικές αλλαγές, που συνοδεύονται από μια επιστημονική και τεχνολογική επανάσταση, χωρίς προηγούμενο. Η φυσιογνωμία της ιατρικής επιστήμης και κλινικής τέχνης, που, κατά τον Αισχύλο (Προμηθέας) και τον Ευριπίδη (Ικέτιδες), είναι θείο δώρημα, ενώ, κατά τον Ιπποκράτη (περί αρχαίης ιατρικής) και τον Σοφοκλή (Αντιγόνη), αποτελεί, προς χάρη των πηγών της νοημοσύνης του, ανακάλυψη του ανθρώπου, έχει αλλοιωθεί από την παρείσφρηση σωρείας συγχυτικών παραγόντων στη λειτουργία της. Ιατροεπιδημικές αποκλί­σεις και νεωτερικές αντιλήψεις έχουν διεισδύσει ανεξέλεγκτα, διαμορφώνοντας και επιβάλλοντας μεταβολές στις νοοτροπίες και στη καθημερινή δράση. Ο σημαντικότερος από τους παράγοντες που επέβαλαν ρηξικέλευθη μεταβολή στην ιατρική συλλογιστική και κλινική πράξη στάθηκαν τα συνακόλουθα της, υπό καταιγιστικούς ρυθμούς, ανάπτυξης των υποστηρικτικών της επιστημών, όπως η μοριακή βιολογία, η εφαρμοσμένη φυσική και χημεία, που, με τη συνεπικουρία των συνεπειών της αγοραίας μεταμορφώσεως της κοινωνίας, προκάλεσαν σαρωτικές αλλαγές στον παγιωμένο τρόπο ασκήσεώς της από τους λειτουργούς της, αλλά και αποδοχής της πρακτικής της από το κοινό. Τον αναλυτικό λόγο της ιατρικής επηρεάζει βαθιά το συγκεκριμένο τοπικό ή ευρύτερο πολιτισμικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο ασκεί τη τέχνη της και προάγει την επιστήμη της, καθώς ο πολιτισμός αρθρώνεται από τα ιδιαίτερα πρότυπα του σκέπτεσθαι και συναισθάνεσθαι  που συντελούν σ΄ ένα κοινό είδος συμπεριφοράς και αντιλήψεως, ακόμη και επί θεμάτων, όπως η υγεία, η αρρώστια και ο θάνατος. Έτσι, στο συγκεκριμένο, πολιτικο-οικονομικό πλαίσιο της αγοραίας μεταμορφώσεως της κοινωνίας μας, η ιατρική, από λειτούργημα, έγινε επάγγελμα και, στη συνέχεια, υπό τη διαβρωτική επέλαση της οικονομίας, που αγκύλωσε κάθε έκφανση της ζωής, έγινε κορεσμένο επάγγελμα, εντάχθηκε στον τριτογενή τομέα και σύρθηκε στον αδυσώπητο πόλεμο του ανταγωνισμού. Και ο ρόλος της, από κοινωνικός, που ήταν ανέκαθεν σήμερα έχει υποστραφεί σε καθαρά επιχειρηματικός, καθώς δεν παρωθείται να γίνει παρά μόνο μια ακριβή αγορά υπηρεσιών [54],  όπου την ακρίβεια των "προϊόντων" της ανταγωνίζεται, πλέον, μόνο η ανακρίβεια των στόχων της. Ο Jeremy Rifkin στο βιβλίο του Αιών της Βιοτεχνολογίας γράφει: "Βλέπουμε μπροστά μας το δέλεαρ των μεγάλων δρασκελισμών της προόδου και ένα λαμπρό μέλλον γεμάτο ελπίδες, αλλά μαζί με κάθε βήμα μας, μας καταδιώκει το βασανιστικό ερώτημα, με ποιο τίμημα άραγε;

Αποτελεί κοινή πεποίθηση ότι η Ιατρική, ως βιοπολιτική επιστήμη, προάγεται όχι μόνο μέσα από τα επιστημονικά Εργαστήρια και τα σπουδαστήρια παραγωγής γνώσεων, ούτε μόνο μέσα στις συνθήκες όπου διαδραματίζεται το Ιατρικό πάθος (η αγωνία της διάγνωσης), η προσμονή της θεραπευτικής αποδόσεως και μεθοδικότητα της αποκαταστάσεως και της προλήψεως, αλλά και -κυρίως αυτό - με την επικοινωνία και συχνοτισμό ομοτέχνων. Μεταξύ τους διαδίδεται η γνώση, φινιρισμένη, μάλιστα, ως εφαρμοσμένη μεθοδολογία, αφού οι επιφυλάξεις, οι δισταγμοί ακόμη και οι αντιρρήσεις, είχαν προηγουμένως υπερβαθεί ή είχαν απορριφθεί από όσους, που προηγήθηκαν, είχαν καλά μελετηθεί και δοκιμαστεί. Έτσι, η εμπειρία του ενός γίνεται κτήμα όλων, οι γνώμες διαπλέκονται μεταξύ τους για τη γνωστική ευδοκίμηση της κοινής επιστήμης  και η χαοτική πληροφορία αποσαφηνίζεται σε τρόπο δράσεως και συμπεριφοράς. 

  Η ιατρική προάγεται ως ανταλλακτική επιστήμη, όχι μόνο επειδή οι ιατροί "δίνουν κάτι" στους ασθενείς τους, που τους λείπει (Ιπποκράτης: Ιατρική πρόσθεσις και αφαίρεσις εστί), αλλά και -κυρίως αυτό - επειδή μεταγγίζονται δαημοσύνη και  διαπιστώσεις μεταξύ τους. H ariere-gout των προηγουμένων καθίσταται avant-gout των νεοτέρων.  Με αυτό τον τρόπο, η καταγωγική ιχνηλάτηση της Ιατρικής επιστήμης  αναχαράζεται στις σύγχρονες πολυδαίδαλες διαδρομές της βιοϊατρικής: εκεί, δηλαδή, που όλοι μας χρειαζόμαστε φωτεινότερους δρομοδείκτες. 

  Έτσι, στις παρούσες δυσμενείς κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, υπό τις οποίες γονιμοποιείται η επαγγελματική δράση από τη λειτουργιματική υπόσταση της ιπποκρατικής ιατρικής, η καθημερινή Ιατρική πράξη δεν μπορεί να αποβεί "επ΄ωφελείη καμνόντων" παρά μόνο με τη συνδρομή όλων πρός όλους. 

  Τέλος, καθώς η σύγχρονη Ιατρική τείνει να καταστεί ουσιαστικά η τέχνη της διαχειρίσεως της αβεβαιότητας, η βελτίωση των σχέσεων μεταξύ συναδέλφων, ιατρού-ασθενούς, ιατρικού σώματος-κοινωνίας, και ιατρικής επιστήμης-οικονομίας καθίσταται περισσότερο παρά ποτέ αναγκαία και επιβεβλημένη. 

Η δημοκρατία ως εγυητής της υγείας των πολιτών

Mαθιουδάκης Γεώργιος MD, phD

   Η πολιτική υγείαερες αποτελεί αντανάκλαση της δημόσιας πολιτικής που ασκείται σε κάθε χώρα. Τα αποτελέσματα από την άσκηση των πολιτικών υγείας, παιδείας, επικοινωνίας, ανάπτυξης, άμυνας, οικονομίας κλπ., είναι τα κριτήρια της Δημοκρατίας. Η προστασία της Υγείας, το σύστημα αποκαταστάσεως των απωλειών της και οι προληπτικοί μηχανισμοί είναι καίριοι παράμετροι της επιτυχίας ή αποτυχίας της δημόσιας πολιτικής.

  Το αρχιμήδειο σημείο από το οποίο θα μπορούσε να εκκινήσει η διερεύνηση της δυσμενούς επιδράσεως που ασκεί στην υγεία ο περιορισμός των φυσικών και δημοκρατικών δικαιωμάτων των πολιτών, δεν είναι, μόνο, η απαξία της ανθρώπινης υποστάσεως, που καθιστά τον πολίτη επιρρεπή στις σωματικές και ψυχικές νόσους, ούτε μόνο η παρείσφρηση  πληθώρας βλαπτικών παραγόντων που μαίνονται στο φυσικό, ανθρωπογενές και συναισθηματικό περιβάλλον του και αποδυναμώνουν τις εσωτερικές αντιστάσεις του έναντι των παθήσεων φθοράς, των μολυσματικών επιβουλών, των νεοπλασμάτων και τον καθιστούν ευεπίφορο ατυχημάτων, αλλά, και η αποσάθρωση των δομών κοινωνικής προστασίας και του κράτους πρόνοιας.

Η Δημοκρατία κατοχυρώνει και υπερασπίζεται το συνταγματικό δικαίωμα στην υγεία.

Η σωματική, ψυχική και πνευματική υγεία συρρικνώνεται σε αντιδημοκρατικά καθεστώτα, επειδή η κοινωνική καταπίεση αποτελεί προκλητικό παράγοντα επιρρέπειας στις παθήσεις, ενώ η μη διάθεση ικανών κονδυλίων ή η εκτροπή τους σε χρησιμοθηρίες και "αρπαχτές", συνεπάγεται συστήματα υγείας που σέρνονται αναποτελεσματικά και ανήμπορα να επιτελέσουν το καθήκον τους, λόγω ελλείψεως πόρων.

  Οι πολίτες, υποταγμένοι σε μια μοιραία κυριαρχία, η οποία με πρόσχημα ένα κίνδυνο αδιευκρίνιστης υφής (: οι "αγορές") υποχρεώνονται να εργαστούν πολύ περισσότερο (:αύξηση των ορίων συνταξιοδοτήσεως) και ταυτόχρονα να οδηγηθούν στην ανεργία (: αναπτυξιακή ερήμωση και αύξηση πληθωρισμού), να πουλήσουν φτηνότερα την έως και ανασφάλιστη εργασία τους (:μείωση των αμοιβών τους), να καταστούν πολύ φτωχότεροι (: αύξηση του κόστους διατροφής, παιδείας, σωματικής και πνευματικής βελτιώσεως, ψυχαγωγίας). Συνθλίβονται, έτσι, στη μέγγενη της επαγγελματικής, κοινωνικής και συναισθηματικής εξουθενώσεως, ενόσω διατάσσονται σε φάλαγγες πολύ παρατεταμένου εργασιακού βίου ή πολύ παρατεταμένης ανεργίας. Η βίαιη ανατροπή των ισορροπιών τους συνεπάγεται ζοφερές συνέπειες στη βιοκοινωνική υπόσταση τους, εξαντλεί τους "ταμιευτήρες" εσωτερικού σθένους και τους καθιστά τρωτούς στις α-σθένειες. Όπως από τον Ιπποκράτη και εφεξής, όλοι οι διανοούμενοι της υγείας βεβαιώνουν, η επίπτωση νόσων και παθήσεων είναι συτγκερασμός, της ιδιοσυστασίας του κάθε ανθρώπου, αλλά, και κυρίως αυτό, του νόμου (συνηθειών), χώρου (περιβάλοντος), και χρόνου. Οι παράγοντες συνιστούν ένα φάσμα εκτροπων υγείας, που πρέπει να αντιμετωπισθούν. Επομένως, οι υγειονομικές ανάγκες οριοθετούνται αποκλειστικά από αυτά τα κριτήρια και δεν ελέγχονται από επιθυμίες τρίτων, για περικοπές και περιορισμούς καταναλώσεως πόρων, προς όφελος αλλοτρίων σκοπών. 

   Οι αρρώστιες, του σώματος, του πνεύματος και του συναισθήματος μαίνονται εκεί όπου η Δημοκρατία αντικαθίσταται με πρακτικές κεντρικής ετερορρυθμίσεως της καθημερινότητας, όπου ο λαός δυναστεύεται με προφάσεις τύπου "μεγάλα χρέη", ”spreads που δεν υποχωρούν”, ”οικονομικό έλλειμμα” και ενοχοποιείται για εγκληματικές πράξεις ή παραλείψεις, για τις οποίες αποκλειστικοί υπεύθυνοι είναι οι συγκεκριμένοι άλλοι που, από θύτες μετασχηματίζονται με περισσό θράσος σε κήνσορες.

  Οι πολίτες δεν συμμετείχαν στις επιπόλαιες αποφάσεις διασπαθίσεως του εγχώρια παραχθέντος και εισαχθέντος πλούτου, δεν ρωτήθηκαν αν σωστά ή λάθος τα αποθεματικά των ασφαλιστικών τους ταμείων έπρεπε να δοκιμαστούν στην επισφάλεια των τοξικών ομολόγων, αν έπρεπε να διολισθήσουμε σε τόσο χρέος και, το σημαντικότερο, δεν είχαν καμιά συμμετοχή στην διανομή όλου αυτού του πακτωλού εσόδων που εισέρευσαν στη χώρα τα τελευταία 30 χρόνια. Αντίθετα, εξαπατήθηκαν με ιαχές τύπου "περήφανα γηρατειά", "ισχυρή Ελλάς", "ανασυγκρότηση του κράτους", "πρώτα ο πολίτης"  κλπ., ενώ δεν είδαν να βελτιώνεται η καθημερινότητα, να ισχυροποιείται η δημοκρατία, να οργανώνεται η παιδεία, η υγεία, οι συγκοινωνίες, να ανοίγονται ορίζοντες κι ευκαιρίες για τα παιδιά τους, που κι αυτά, με την ίδια υποτέλεια συνωστίζονται στους προθαλάμους των βουλευτικών γραφείων, αναζητώντας βιοποριστικές διεξόδους.

Η επαγγελματική, κοινωνική και συναισθηματική εξουθένωση των πολιτών έχει δυσμενέστατες συνέπειες και η ανατροπή των δημοκρατικών θεσμών συνεπάγεται νομοτελειακά την ανατροπή της υγείας τους. Ήδη στη πατρίδα μας, επιστημονικές εταιρείες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το "τσουνάμι" καρδιακών εμφραγμάτων και αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων που ήδη έχουν αρχίσει να αυξάνονται ραγδαία στη χώρα μας, ενώ το stress, η επαγγελματική εξουθένωση και η κατάθλιψη που οφείλεται στα οικονομικά αδιέξοδα και τη βίαιη πτωχοποίηση ολοένα ευρύτερης αναλογίας πολιτών επιβάλλουν ένα ιδιαίτερα νοσογόνο περιβάλλον, μέσα στο οποίο μαίνονται οι αρρώστειες.

Σε ποιο σύστημα περιθάλψεως θα αναζητηθεί η αντιμετώπισή τους; Καθηγητές επισημαίνουν ότι το ΕΣΥ θα ώφειλε να προετοιμαστεί για την αντιμετώπιση των επελάσεων αυτών των παθήσεων, αντί να αποτελεί πεδίο πολιτικής διαμάχης και συγκρούσεως οικονομικών συμφερόντων.

Η αγοραία μεταμόρφωση της Ιατρικής

 Γεώργιος Α. Μαθιουδάκης

-η σωτήρια τέχνη που από: primum non nocere έγινε: primum non deficit- 

 

  Κατά τον Αισχύλο (Προμηθέας) και τον Ευριπίδη (Ικέτιδες), η Ιατρική επιστήμη και η κλινική τέχνη είναι θείο δώρημα, ενώ, για τον Ιπποκράτη (περί αρχαίης ιατρικής) και τον Σοφοκλή (Αντιγόνη), αποτελεί ανακάλυψη του ανθρώπου προς χάρη των πηγών της νοημοσύνης του.

Ο Ιατρός ανέλαβε αυθόρμητα και ενσυνείδητα την κοινωνική αποστολή του: την απαλλαγή από τα δεινά της σωματικής και ψυχικής αρρώστιας, στην αποτροπή του πρώιμου θανάτου, την ανακούφιση από τον πόνο και την αναπηρία και τη βελτίωση των χωροβιονομικών συνθηκών διαβιώσεως. Τα ενεργήματά του κανοναρχούνται από την επαγγελματική υπόσχεση που έδωσε έναντι του εαυτού του, των ομοτέχνων του και της κοινωνίας, περί "επ΄ωφελείη καμνόντων" και διακρίνονται από την αδιαπραγμάτευτη συνηγορία του υπέρ του ασθενούς, ακόμη και αν χρειαστεί να εναντιωθεί στις επιδιώξεις του ασφαλιστικού οργανισμού, του συστήματος υγείας και της κοινωνίας ολόκληρης. Οι αξιολογήσεις οικονομικών κριτηρίων, αν η ασθένεια συμφέρει ή δε συμφέρει την όποια πολιτική δομή να αντιμετωπισθεί, και σε ποιο επίπεδο θα ανέλθει το κόστος θεραπείας, δεν συνάδει με την εγγυητική θέση του στην κοινωνία και την ιδιαίτερη ηθική και νομική υποχρέωσή του της προστασίας της ζω ής του ασθενούς του και της αποκαταστάσεως της υγείας κι ευεξίας. Αποφεύγει τις υπερβολικές σπατάλες, για την πρόληψη, τη διάγνωση τη θεραπεία και την αποκατάσταση, γνωρίζοντας ότι κινείται σε ένα περιβάλλον ένδειας πόρων, και ξέρει να ισορροπεί, αριστοτελικά, ανάμεσα στην άφρονη δαπάνη και τον υπερβολικό περιορισμό. Ανεπόπτευτη υποχρέωσή του παραμένει η λήψη κάθε πρόσφορου μέτρου, ώστε ο ασθενής του να μην υποφέρει και να επανακτήσει το μέγιστο δυνατό της υγείας που απώλεσε. Παρακολουθεί, με ζήλο, όλα τα επιτεύγματα της επιστήμης και της τέχνης του και τα διαθέτει, χωρίς καμιά διάκριση, στους ασθενείς του.

  

 Στο σύγχρονο κόσμο μας, όμως, η φυσιογνωμία της Ιατρικής  έχει αλλοιωθεί από την παρείσφρηση σωρείας συγχυτικών παραγόντων στη λειτουργία της. Ιατροεπιδημικές αποκλί­σεις και νεωτερικές αντιλήψεις έχουν διεισδύσει ανεξέλεγκτα, διαμορφώνοντας και επιβάλλοντας μεταβολές στις νοοτροπίες και στη καθημερινή δράση. Ο σημαντικότερος από τους παράγοντες που επέβαλαν ρηξικέλευθη μεταβολή στην ιατρική συλλογιστική και κλινική πράξη στάθηκε η ιδιοποίηση από μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, των θαυμαστών επιτευγμάτων της, που μεταμορφώθηκαν, αμέσως, σε αγοραία αγαθά, ενώ όφειλαν να τεθούν, ατελώς, ως κοινωνικά αγαθά, στη διάθεση του παναθρώπινου στόχου: της προαγωγής της υγείας και αποκατάστασης των απωλειών της. Η εξαλλαγή των κοινωνικών αγαθών σε αγοραία προϊόντα προκάλεσε σαρωτικές αλλαγές στον παγιωμένο τρόπο ασκήσεως της Ιατρικής, αλλά και αποδοχής της πρακτικής της από το κοινό.

  Τον αναλυτικό Λόγο της Ιατρικής επηρεάζει βαθιά το συγκεκριμένο τοπικό ή ευρύτερο πολιτισμικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο ασκεί τη τέχνη της και προάγει την επιστήμη της, καθώς ο πολιτισμός αρθρώνεται από τα ιδιαίτερα πρότυπα του σκέπτεσθαι και συναισθάνεσθαι  που συντελούν σ΄ ένα κοινό είδος συμπεριφοράς και αντιλήψεως, ακόμη και επί θεμάτων, όπως η υγεία, η αρρώστια και ο θάνατος. Έτσι, στο συγκεκριμένο πολιτικο-οικονομικό πλαίσιο της αγοραίας μεταμορφώσεως της κοινωνίας μας, η ιατρική, από λειτούργημα, έγινε επάγγελμα και, στη συνέχεια, υπό τη διαβρωτική επέλαση της οικονομίας, που αγκύλωσε κάθε έκφανση της ζωής, έγινε κορεσμένο επάγγελμα, εντάχθηκε στον τριτογενή τομέα και σύρθηκε στον αδυσώπητο πόλεμο του ανταγωνισμού. Και ο ρόλος της, από κοινωνικός, που ήταν ανέκαθεν, σήμερα έχει υποστραφεί σε καθαρά επιχειρηματικός, καθώς δεν παρωθείται να γίνει παρά μόνο μια ακριβή αγορά υπηρεσιών, όπου την ακρίβεια των "προϊόντων" της ανταγωνίζεται, πλέον, μόνο η ανακρίβεια των στόχων της. Ο Jeremy Rifkin στο βιβλίο του Αιών της Βιοτεχνολογίας γράφει: "Βλέπουμε μπροστά μας το δέλεαρ των μεγάλων δρασκελισμών της προόδου και ένα λαμπρό μέλλον γεμάτο ελπίδες, αλλά μαζί με κάθε βήμα μας, μας καταδιώκει το βασανιστικό ερώτημα, με ποιο τίμημα άραγε;".

Οι άνθρωποι παροτρύνονται να αφεθούν σε μια ολοένα σαφέστερα οργανωμένη συγκεντρωτική ετεροδιαχείριση της υγείας τους και η προσωπική μέριμνα, η πρόληψη, η "τέχνη της ζωής", η ανάληψη προσωπικών δράσεων για την περιφρούρηση της υγείας, η υιοθέτηση υγιεινού τρόπου διαβιώσεως, η αυτοπροστασία έναντι των επιβουλών της υγείας, η "αρετή" και η "υγιεινή" –που φυσικά, παρά την τεράστια κοινωνική σημασία τους, οικονομικά αποδίδουν πολύ λιγότερα- υποχωρούν προ της αυθάδους και δαπανηρής τεχνικής επεμβάσεως. Η αποποίηση της ανθρωπιστικής συνεισφοράς στην κλινική/νοση­λευτική πράξη, που κατά βάση διατηρούσε το κόστος των νοσοκομείων σε χαμηλά επίπεδα, η απόταξη της φιλανθρωπικής πρωτοβουλίας ως μέσο κοινωνικής παιδαγωγίας και έμπρακτη απόδειξη αλληλεγγύης και η διαχειριστική ανάμειξη των οικονομικών παραγόντων (:managers) αλλοίωσε ουσιαστικά και το ρόλο και τη θέση του ιατρού.

Με την οικονομικοποίηση της υγείας υιοθετήθηκαν νοοτροπίες εκβιομηχανισμού, δηλαδή αντιλήψεις ότι το "παραγόμενο στα νοσοκομεία προϊόν" πρέπει να έχει όχι μόνο το φθηνότερο, αλλά και το διαρκώς συμπιεζόμενο κόστος παραγωγής, ώστε  να δοκιμάζεται μ΄ επιτυχία στο στίβο του ανταγωνισμού, δηλαδή να αποδίδει υπερκέρδη στους επιχειρηματίες υγείας, οι οποίοι επεκτείνοντας στο έπακρον τον κατακερματισμό της εργασίας, με τις επάλληλες εξειδικεύσεις, την εισαγωγή οικονομικίστικων αντιλήψεων και την επέλαση της τεχνολογίας, προκαλούν τον πλήρη απανθρωπισμό της. Πρέπει, επιπλέον, να έχει τη μεγαλύτερη δυνατή τιμή διαθέσεως.

  Η ιατρική, από "σωτήρια τέχνη", που ο λαοπρόβλητος Προμηθέας έκλεψε από τον Όλυμπο για να σώσει τους ανθρώπους από το σχέδιο αφανισμού τους, που απεργαζόταν ο Δίας, μεταποιήθηκε σε μια υπερτροφική "βιομηχανία υγείας" και το υπό διαμόρφωση σύστημα θέλει τόσο τους ασθενείς συνανθρώπους μας, όσο και προπάντων τους υγιείς, καταναλωτές του παραγόμενου προϊόντος της (:υγεία) και τους ιατρούς, παραγωγούς υγείας, που παράγουν φτηνά το, ακολούθως, ακριβά διατιθέμενο αγαθό: την υγεία. "Παραγωγοί υγείας" είναι ο νεωτερικός όρος, με τον οποίο αντικαθίσταται ο όρος "ιατρός" στα σύγχρονα εγχειρίδια Ιατρικής. Ατυχώς στην κοινωνία των αυτοδιπλασιαζόμενων νανορομπότ, της γενετικής και της βιοτεχνολογίας, όλοι είναι σκυμμένοι στο μικροσκόπιό τους και ο βιοϊατρός δίνει εντολές από την ενδοεπικοινωνία, δεν συναντά πια τον ασθενή του, ο οποίος δέχεται απρόσωπα μια θεραπεία σχεδιασμένη σε υπολογιστικά κυκλώματα και προωθημένη ηλεκτρονικά.

Η αποφασιστική για την ευτυχή έκβαση της ασθένειας σχέση ιατρού-ασθενούς, τέθηκε εντός παρενθέσεως, καθώς δεν μπορεί να αποτιμηθεί με οικονομικούς όρους και δεν είναι νοητή η συμπερίληψή της στη διαμόρφωση των "ανοικτών" ή "κλειστών" νοσηλίων. Η κατάργηση της σχέσεως ιατρού-ασθενούς εκμηδενίζει την αντίσταση του ασθενούς στην αρρώστια του και τον καθηλώνει σε μια κατάσταση παραιτήσεως, ο ιατρός παύει να έχει απέναντί του έναν αναξιοπαθούντα συνάνθρωπό του και ασχολείται με ένα λογιστικό είδωλο, συντιθέμενο από εκτροπές λειτουργικών παραμέτρων, τις οποίες επιχειρεί με  πληροφορική μεθοδολογία να επαναφέρει στην περιοχή των "προβλεπόμενων" καρτεσιανών τους διαστημάτων. Έτσι, η ιατρική, αρχικά ως πρακτική και στη συνέχεια ως συνείδηση, έγινε μηχανολογία. Ο κατακερματισμός της κλινικής εργασίας σε διαμερισματοποι­ημένους διαγνωστικούς και διακεκριμένους θεραπευτικούς τομείς οδήγησε στην αποπροσωποποίηση των σχέσεων ιατρού-ασθενούς και στη διεμβόλησή τους από τις ασφαλιστικές εταιρείες, τις φαρμακοβιομηχανίες και τις εταιρείες εμπορίας ιατρικών μηχανημάτων, οι οποίες ασκούν έλεγχο στις κλινικές δράσεις και στις ιατρικές επιλογές, με βάση εσκεμμένα κριτήρια ελεύθερης αγοράς.

Υπό τις δεδομένες συνθήκες, η  ιατρική ασκείται σε συνθήκες διαρκώς εντεινόμενου οικονομικού κινδύνου και συνεπώς διολισθαίνει, αφομοιούμενη στον επιχειρηματικό κόσμο. Έτσι, ό,τι κερδίζουν κάποιοι λίγοι σε χρήμα, το χάνουμε όλοι σε σχέση, με αποτέλεσμα να εξανεμίζεται το αποδοτικότερο φάρμακο που δίνει ο ιατρός στον άρρωστο: τον εαυτό του.

Τα σύμφωνα της αρπαχτής και τα φωνήεντα της αγάπης

  Πάσχα 2012

Γεώργιος Α. Μαθιουδάκης 

Πάσχα! Η γιορτή της Αναγέννησης. Η επέτειος της ζωής, που από το χειμωνιάτικο ναδίρ της, ανορθώνεται στο εαρινό της ζενίθ.

  Όπως τόσο παραστατικά το ενσαρκώνει η χριστιανική θρησκεία, με τον Ίδιο τον Ιδρυτή της να διατρέχει τη σπαρακτική διαδρομή από τον αβάσταχτο πόνο, τη φθορά και το θάνατο στην αναβίωση, στην Ανάσταση, την αιώνια αφθαρσία. Όχι με την έννοια που δίνει ο Κίγκεργκορ, ως παρηγοριά στην απόγνωση, αλλά με εκείνη του λυρικού Ρίλκε, "του προσιτού Θεού, του Γείτονα", του συντοπίτη θεού της αλληλεγγύης. Το γλυκύ έαρ έχει απλώσει τον κατάστερο χιτώνα του παντού. Και όσο κι αν οι μετεωρολογικές παραξενιές προσπαθούν να ξεθωριάσουν το οργίασμα της φύσης και της ζωής, δεν εξασθενούν ούτε κατ΄ίχνος το ”μάγεμα της φύσης και τ΄όνειρο στην ομορφιά και χάρη”, που τόσο απλόχερα, καλοπροαίρετοι θεοί έχουν σκηνοθετήσει για την προικισμένη πατρίδα μας. Με τις μεγαλόθυμα χαρισμένες άγριες μαργαρίτες, τις ανεμώνες, τους ασφόδελους και τα σφαλάτια, να συναγωνίζονται σε άρωμα, χρώμα και ομορφιά, δημιουργώντας το ανεπανάληπτο κονσέρτο της αναγεννημένης ζωής, στους λειμώνες της πικρής πατρίδας.   

 Η ζωή γίνεται πάλι το Γεγονός, αναστήνεται, αναγομώνει το εσωτερικό μας σθένος, καθίσταται ελκυστική, επιθυμητή, λατρευτική. Όλα τα συστατικά της αναβαθμίζονται στα ανώτερα όριά τους, διατρέχουν την upregulating φάση τους, όπως λέμε στη βιολογία, την επιστήμη που περιγράφει τη ζωή, αλλά που -δυστυχώς- έμαθε και να τη χειραγωγεί.

  Η ζωή γίνεται όμορφη, δυνατή, δημιουργική. Ξαναγράφει την ιστορία της, διεκδικώντας απαιτητικά να χαράξει -αυτή αποκλειστικά- το μέλλον, να το ορίσει και συνάμα να το εποπτεύσει, έξω, μακρυά από τα χαλινάρια των κοινών παθημάτων.  Γιατί ενσαρκώνει τη διαδρομή του χρόνου, όσα δηλαδή ο θάνατος, η χειμέρια νάρκη, ακυρώνει. 

  Η ζωή γίνεται πάλι έμπνευση και εφαλτήριο, Εμπνέει μέσα από τους αφορισμούς της: τον ήχο, το χρώμα, την αρμονία, το άγγιγμα, τη γεύση, καθώς οι αισθήσεις αναδιοργανώνονται, γρηγορούν, εξεγείρουν και θέλουν. Η ζωή, γίνεται πρόσκληση σε σχέση αγάπης. Όχι σαν κείνες τις αγάπες των σήριαλς που ασχημονούν, αυθαδιάζουν και εν τέλει  καταναλώνουν τους πρωταγωνιστές τους, αλλά εσαν κείνες τις σωκρατικές, τις αμλετικές αγάπες, που αναδημιουργούν, μέσα από την άσκηση της γνώσης, της παραχώρησης, της αφοσίωσης, της αυτοδιάθεσης. Τις αγάπες εκείνες που συνοψίζουν την αιωνιότητα. Γιατί η ζωή τελειώνεται μόνο όταν χαρίζεται. Πρέπει να της δοθείς για να την έχεις. Δεν είναι ανταλλακτική σχέση η ζωή και το συνώνυμό της –η αγάπη. Είναι αυτοδιάθεση. Και υπερασπίζεται την τήρηση της λυρικής στάσης απέναντι στον έρωτα, που την επαληθεύει.

  Στις μέρες μας, όμως, η ζωή έχει καταντήσει ανταλλακτήριο υλικών αξιών. Δούναι και λαβείν. Η ζωή ταυτοποιήθηκε με το πορτοφόλι. Η κατίσχυση της περιουσίας τέθηκε ως ο αυτονόητος στόχος για την ολοκλήρωση της Ζωής. Ζωή είναι, στις μέρες μας μόνο το ”έχειν”. Κανείς δεν νοιάζεται για το ”είναι”. Το ”έχειν” τους νοιάζονται να αυγατίσουν οι πολλοί. Κι έτσι γίνονται ξωμάχοι της ζωής. Το ”είναι” τους ασκούνται να διαμορφώσουν τα Τάγματα της Ζωής, που την περιφρουρούν και την υμνολογούν. Αυτή η διάσταση ανάμεσα στην αλήθεια και την απομίμησή της είναι που έκανε τον Φίχτε να διατυπώσει ένα σπαρακτικό νόημα: "το μεν ζώο είναι αυτό που είναι, ενώ ο άνθρωπος είναι αυτό που οφείλει να είναι".

Τους ξωμάχους της Ζωής, μέλη αυτής της λέσχης των βουλημικών, θλιβερά απομεινάρια του έξαλλου εγωισμού τους και της αηδιαστικής -δήθεν διαθετικής τους- υποκρισίας, τους παρακολουθούμε ως συνιδρυτές ψευδεπίγραφων κινημάτων ανεξαρτησίας, δικαιοσύνης, ισότητας, πίσω από τα οποία κρύβονται ως ιδρυτές και διαχειριστές εγκληματικών οργανώσεων και σφετεριστών του ανθρώπινου δράματος για την επιβίωση, την ευτυχία, την προκοπή.

Επιχειρώντας να μετάλλαξουν τη Ζωή από δώρημα θεόσταλτο σε λάφυρο ανεπίτρεπτων επελάσεων, μετατράπηκαν σε κήρυκες της εξαλλοσύνης, της ιδιοτέλειας, του απανθρωπισμού. Με λόγο σπασμένο, ασθματικό, βασισμένο στα δόλια σύμφωνα της καταπίεσης, ”αρχίζουν (...!!)” πάλι, να γυρνάνε τον τροχό, να θέτουν σε κίνηση τη φάμπρικα της απάτης, προκειμένου να παραμείνουν στους θώκους του ωφελιμισμού, να εξασφαλίσουν κι άλλες ευκαιρίες αρπαχτής, να καταστούν μόνιμοι και μοναδικοί νομείς όλων των υλικών της παραστάσεων της ζωής. Ας γνωρίζουν ότι τα σύμφωνα της αρπαχτής θα ακυρωθούν μπροστά στα φωνήεντα της αγάπης, της αλληλλεγγύης, της Ζωής. Αυτό είναι το μήνυμα του φετεινού μας Πάσχα.

Γιατρός ή παραγωγός του "καταναλωτικού" αγαθού "Υγεία"

Dr Μαθιουδάκης Α. Γ.

Παρά το γεγονός ότι στην μεταβιομηχανική κοινωνία μας, η διάχυση της πληροφορίας και η διάδοση της γνώσης έχει λάβει εκρηκτικούς ρυθμούς, ο άνθρωπος, εμβρόντητος σχεδόν στον καταιγισμό της ενημερώσεως, όπου ο χρόνος και η απόσταση συρρικνώθηκαν σε ανύσματα μηδενικού μέτρου, δεν αποτελεί πια παρά «εισροές» σ’ ένα παγκοσμιοποιημένο σύστημα κεντρικής καθοδηγήσεως.

Από την βιομηχανική στην μεταβιομηχανική εποχή
Η προηγούμενη κοινωνία, η βιομηχανική, άφησε (χωρίς να αγνοούμε και τα -λιγότερα πάντως απ’ όσα διαλαλούνται- καλά) πολλά δεινά στην ανθρωπότητα. Το στυγνότερο: η ένταξη των πάντων στους αδυσώπητους, απάνθρωπους νόμους της αγοράς. Το μέγα της επίτευγμα υπήρξε, βέβαια, η αντικατάσταση της σωματικής προσπάθειας από την μηχανή. Ήδη στην παρούσα μεταβιομηχανική εποχή διαφαίνεται περίπου ξεκάθαρα η αντικατάσταση της νοητικής προσπάθειας από την μηχανή. Μια μηχανή που δουλεύει (μόνη της), σκέφτεται (μόνη της) και αισθάνεται (μόνη της) για λογαριασμό μας, αλλά όχι και υπό τον έλεγχό μας. Τα στοιχεία μιας έτσι διαρθρωμένης κοινωνίας «πολιτών» -όπως την είπαν- πρέπει να είναι συμβατά με τις εισροές των «μηχανών». Να ψηφιοποιούνται με ευχέρεια. Να είναι προσιτά στην αέναη εναλλαγή των τεχνολογικών καινοτομιών. Να είναι δεκτικά αναδιαρθρώσεων, να επιτρέπουν την ευχερή αναπεριγραφή τους, οποτεδήποτε οι προσαρμοστικά μεταβαλλόμενες ανάγκες της αγοράς το επιβάλλουν. Οι οριζόντιες και κάθετες ιδιαιτερότητες των ανθρώπινων κοινωνιών υποστρέφονται στις απαραίτητες μόνο, σ’ όσες δηλαδή δεν μπορούν να παρακαμφθούν, να απορριφθούν, να παραγκωνισθούν. Οι άνθρωποι της μεταβιομηχανικής κοινωνίας έχασαν την μοναδικότητά τους και ορίζονται, πλέον, με βάση τις πλέον ολιγάριθμες ιδιότητες, για να μπορεί το σύστημα να παραμένει ενεργό και να εκτελεί υπολογισμούς με παραμέτρους υπό προκαθορισμένα όρια μεταβολών. Το άτομο, στον βαθμό που εμπλέκεται στο υπό διαμόρφωση μοντέλο, συρρικνώνεται στο ελάχιστο: Αντικαθίσταται από τον μέγιστο κοινό διαιρέτη του και η κοινωνία πλέον δεν αποτελείται από αυτόνομες πειθαρχημένες σε κοινά αποδεκτούς κανόνες δικαίου προσωπικότητες, αλλά από στρογγυλοποιημένα πηλίκα, χωρίς υπόλοιπα. Τα ειδοποιά χαρακτηριστικά τους αμβλύνονται ή καταργούνται, προς χάρη ευρύτερων ομαδοποιήσεων. Το άτομο γίνεται κάτι σαν το άτομο της κλασικής φυσικής: Ένα σημείο μάζας. Δεν εμπεριέχει, πλέον, τα χαρακτηριστικά της ουσίας στην οποία εμπεριέχεται. Το σύστημα λαμβάνει υπ’ όψη του μόνο εσκεμμένες παραμέτρους, με προκαθορισμένους βαθμούς ελευθερίας, δηλαδή παραμέτρους που προβλέπονται στις εξισώσεις υπό τις οποίες εξομοιώνεται. Όλες οι άλλες τυχόν ιδιαιτερότητες του ατόμου εκπίπτουν. Τίθενται εκτός παιδιάς.

Η οικονομία της υγείας και η Ιατρική
Μέσα στον χώρο της οικονομίας της υγείας, το σημείωμα αυτό μοιάζει αιρετικό, μπορεί και απροσάρμοστο, κι ο συγγραφέας του άγνωστος και ως οικονομολόγος, αλλά και ως θεωρητικός της ιατρικής συμπεριφοράς. Η απροσαρμοστία του προδίδεται ήδη από το διαζευκτικό στον τίτλο του, που αποπνέει αμφιβολία, μπορεί και καχυποψία. Η κύρια ιδέα, που ενέπνευσε και καθοδήγησε την ορισμένη ανάπτυξη των συλλογισμών, έρχεται από την πανθομολογούμενη σήμερα αντίληψη ότι η ιατρική, στην παγκόσμια λειτουργική της, είναι ένα επιστημονικοτεχνικό σύστημα, χρεοκοπημένο επίσημα (αντίληψη που στον συγγραφέα φαίνεται ύποπτη και πλαστή). Ένα παρακμιακό δράμα, αντιπροσωπευτικό της παγκόσμιας πολιτισμικής και θεσμικής κρίσης. Και πρέπει άμεσα να ανασκευασθεί, να αναθεωρηθεί, να καθοδηγηθεί. Να ενταχθεί στην γενική διαχείριση -από ποιούς;- της κρίσης πολιτισμού και θεσμών. Παρακμή και κρίση είναι το στίγμα του σύγχρονου πολιτισμού. Με την αιματολογική (ως κρίση) ή την ναυσιπλοϊκή (ως αποπροσανατολισμό) σημασία του όρου. Η παγκόσμια κρίση του πολιτισμού και των θεσμών είναι, πράγματι, ένα παρακμιακό δράμα, αλλά η Ιατρική την αντιστρατεύεται, μάλλον, παρά την παρακολουθεί.
Κι όμως! Η παρακμή της ιατρικής δεν φαινόταν ούτε νομοτελειακά επιβαλλόμενη ούτε τελεολογικά πεπρωμένη, όταν δακρύζαμε μπροστά στην νοσηλεύτρια που μας έδινε για πρώτη φορά να φορέσουμε την πρώτη μας ιατρική μπλούζα, στην ιματιοθήκη της προπαιδευτικής Κλινικής, που πρωτοσυναντήσαμε την αυτεπίγνωτη και σεμνή Διαγνωστική, την γεμάτη αυτοπεποίθηση και επιφυλακτικότητα Θεραπευτική, την γεμάτη αισιοδοξία και περισυλλογή Πρόληψη, τα πρώτα ερευνητικά σκιρτήματα, να ανακαλύψουμε τις δικές μας Αμερικές, σχεδιάζοντας καινούργιες, απάτητες πορείες.
Οι γιατροί με την Ιπποκρατική τους φυσιογνωμία καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα, επιστημονικό-κοινωνικής δράσης, που οριοθετείται από τον γεμάτο αυτοπεποίθηση Ασκληπιάδη, τον μεθυσμένο από την δύναμη του, τον προικισμένο με όλα τα χαρακτηριστικά της γνώσης, τον δυνάμενο να εκφέρει την αυθεντική γνώμη και τον λαϊκότερο Δημοκήδη, που ολοκληρώνει την εικόνα του οικογενειακού γιατρού, του ταπεινού, του φίλου, του βασικού κοινωνικού εταίρου, που ξέρει να συνοδεύει την ακριβή και σίγουρη διάγνωσή του με φιλικές συμβουλές σχετικά με τους κανόνες ζωής, που έπρεπε να ακολουθήσει ο ασθενής του, σ’ ένα πλαίσιο που εγγυόταν την συνάντηση της ευσυνειδησίας με την εμπιστοσύνη και την χωρίς όρους ευπείθεια [tu duca, tu signore e tu maestro: εσύ οδηγός μου, κύριός μου και δάσκαλος.

Ο παραγωγός υγείας-πάροχος υπηρεσιών
Σήμερα ένας όρος καινούργιος ζητεί με μανία να λάβει την θέση του στα ανθρώπινα λεξιλόγια, λίγο πριν σιγήσουν: παραγωγός υγείας ή πάροχος υπηρεσιών. Ταυτόχρονα, ενώ οι καταστροφικές επινοήσεις του ανθρώπου υψώθηκαν σε τιμές ιλίγγου, η ιατρική δεν έγινε παρά μια ακριβή αγορά, που συνθλίβεται στον αδυσώπητο πόλεμο του ανταγωνισμού. Και ο ρόλος της από προστατευτικός που ήταν ανέκαθεν σήμερα είναι καθαρά δραματικός. Ανταγωνίζεται την υγεία και όπου -ολοένα αραιότερα- την συναντά, την αμφισβητεί, την υποψιάζεται, την ιατρικοποιεί, κι έτσι την υποσκάπτει. Η Ιατρική έγινε μια υπερτροφική βιομηχανία.
Σ’ ένα τέτοιο υπό διαμόρφωση σύστημα δεν μπορεί να αποτελεί εισροή ο Ιατρός, υπό τις ιδιότητες που εμπλουτίζεται, δηλαδή με την ιπποκρατική του υπόσταση. Μια τέτοια παράμετρος, με την καθιερωμένη πληθώρα βαθμών ελευθερίας, εκβάλλεται από το σύστημα και ο γιατρός -υπό την θεσμική του υπόσταση- πρέπει να συρρικνωθεί και να εκπροσωπηθεί από τον υπό αναζήτηση μέγιστο κοινό διαιρέτη του, ώστε να ενταχθεί στην ευρύτερη ομάδα αντίστοιχης ομοιογένειας. Η ιπποκρατική Ιατρική οικοδομείται σε ευρεία θεωρητική και πρακτική βάση, συγκεντρώνει, αξιολογεί και αφομοιώνει κάθε ιατρική γνωστική πληροφορία περί όλων εκείνων… «υφ’ ών γίγνεται τε και φθείρεται, πάνθ’ όσα γένεσιν και φθοράν επιδέχεται…». Συναθροίζει την κλινική εμπειρία, διαμορφώνει την ιατρική αίσθηση, περιφρουρεί την ιατρική συνείδηση, διαπιστώνει, κατανοεί και περιγράφει τα αναγνωρίσιμα νοσογραφικά πρότυπα και διδάσκει πώς να αντιστοιχούνται στις διάφορες κλινικές εικόνες. Εγγυάται τα θέσφατα της Ιατρικής Τέχνης, σαν ανθρωπιστικής Επιστήμης, επιμελείται και περιφρουρεί τον εξανθρωπισμό της βιοϊατρικής τεχνολογίας, τα επιτεύγματα της οποίας εκμεταλλεύεται, αλλά ταυτόχρονα, χειραγωγεί. Γιατί η Ιατρική δεν αρνείται την συνεπικουρία της τεχνολογίας, αλλά αυτό δεν μπορεί να σημαίνει εξαλλαγή της υποστάσεώς της και αποπροσανατολισμό του κοινωνικού της ρόλου. Με την βοήθεια της τεχνολογίας, η Ιατρική προσηλωμένη στα ιπποκρατικά της θέσφατα θα συνεχίσει, για πάντα, μέσα από μια βιοηθική, που διαμορφώνεται στις πεπρωμένες σχέσεις «γιατρού-ασθενούς» και «επιστήμης-κοινωνίας», το θετικό της έργο για την συνεχή βελτίωση της ποιότητας της ζωής.
Οι «παραγωγοί υγείας» θα μείνουν, απλώς, φαντάσματα μιας αλλοτριωμένης πραγματικότητας, στην οποία οι κάθε λογής έμποροι μπορούν να ελπίζουν ότι θα οργανώσουν την αγορά, έτσι που αφειδώς να πουλιέται αυτό που προξενεί καταστροφή και ταυτόχρονα αυτό που την επιδιορθώνει.