προεκλογικά διλήμματα. Υπάρχουν;

 Γεώργιος Α. Μαθιουδάκης MD, phD

Απόλυτη ερήμωση επικρατεί στα πεδία των προεκλογικών αντιπαραθέσεων και μόνο με κάποια εγχειρήματα προβολής ψευτοδιλημμάτων επιχειρούνται ανούσιες αναταράξεις της πολιτικής αδράνειας:   το επικρατέστερο ψευτοδίλημμα είναι "κυβερνητική σταθερότητα ή ασύλληπτο χάος!" και είναι ψευτοδίλημμα επειδή η επιλογή ανάμεσα στον Παράδεισο ή την κόλαση, κανείς δεν διστάζει να αποφασίσει.  Στην τρέχουσα πολιτική σκηνή, ως διλήμματα εμφανίζονται συγχυτικά ερωτήματα, μεταξύ δύο ενδεχομένων, από τα οποία, όμως το ένα ενδεχόμενο εμφανίζεται σκόπιμα διφορορούμενο, ύποπτο ως και αποτροπιαστικό και το άλλο ενδεχόμενο εμφανίζεται σκόπιμα αναστάσιμο και απελευθερωτικό.

   Στην πραγματικότητα, οι προεκλογικές καμπάνιες των εγκαλούμενων για μνημονιακές (αντιλαϊκές και νεοφιλελεύθερες) πρακτικές που βύθισαν τη Χώρα σε πηκτό σκοτάδι, που υπεξαίρεσαν το ιδιωτικό εισόδημα και τη δημόσια περιουσία, για λογαριασμό, τρίτων, επιχειρούν να παραμείνουν στο προσκήνιο της πολιτικής δράσης με τεχνάσματα του λόγου, παραμυθίες, σοφίσματα και συγχυτικά επιχειρήματα, που δεν αντέχουν σε καμμιά στοιχειωδώς συστηματική κριτική. Καταφεύγουν γι αυτό στη συνθηματική αποτελεσματικότητα των ΔΙΛΗΜΜΑΤΩΝ, που είναι αρχαιόθεν μέθοδος εγκλωβισμού της λογικής και αιχμαλωτίσεως της αναλυτικής σκέψης, της ικανής να αξιολογεί, να συμπεράνει και να αποφαίνεται.

   Ας δούμε τι λέει η...θεωρία περί διλημμάτων. Δίλημμα είναι η κατάσταση στην οποία ευρίσκεσαι όταν έχει να διαλέξεις μεταξύ δύο ΕΞΙΣΟΥ ανεπιθυμήτων εναλλακτικών. Δεν υπάρχει κανείς, ψυχικά υγιής, που να επιλέγει την Κόλαση από τον Παράδεισο, το "χάος" από τη "Κυβερνητική σταθερότητα". Αυτό δεν είναι δίλημμα. Είναι τέχνασμα ποδηγετήσεως της ελεύθερης βουλήσεως των πολιτών. Διότι σιωπηρώς και τεχνηέντως επιχειρείται να διαπεράσει τη σκέψη μας η εμπρόθετη δοξασία ότι την Κυβερνητική σταθερότητα εγγυάται ο θέτων το "ψευτοδίλημμα", ενώ φορείς του χάους είναι συλλήβδην όλοι οι πολιτικοί του αντίπαλοι. Χωρίς αυτή την νοηματική προέκταση, προβολή παρόμοιων διλημμάτων δεν έχει λειτουργική αποδοτικότητα. Τελικός σκοπός των τεχνασμάτων αυτών είναι βέβαια η εξασφάλιση ότι οι πολίτες θα ψηφίσουν προσηκόντως.

  Σύμφωνα με τον Σωκράτη (τον εισηγητή της θεωρίας των διλημμάτων), τον Καντ, Μιλλ και Ροσ, τα ενδεχόμενα –οι πιθανές επιλογές- σ΄ένα αυθεντικό δίλημμα πρέπει να οδηγούν σε ισοδύναμες συνέπειες. Εδώ οι συνέπειες είναι ακριβώς αντίθετες (Λύτρωση ή πλήρης, ασύλληπτη καταστροφή).

Αληθινό δίλημμα θα ήταν το ερώτημα: "Πρέπει να ψηφίσουμε μνημονιακούς ή αντιμνημονιακούς;". 

   Θεωρητικά, η εργαλειακή χρήση κατασκευών της νόησης τύπου "διλήμματος" έρχεται να καλύψει το κενό επιχειρημάτων, προτάσεων, σχεδίων εξόδου από τη ζοφερή (μνημονιακή) κρίση και να διαφύγουν της προσοχής μας οι μέχρι τώρα αποκλειστικοί θύτες της αναίτιας και εκ προμελέτης καταστροφής. Διστάζουμε, λοιπόν, να αποφασίσουμε αν θα πρέπει να νομιμοποιήσουμε με τη ψήφο μας, όλα τα δεινά που συσσώρευσαν εκείνοι που επέβαλαν άδικά, απεχθή, αλλά, όπως ισχυρίζονται, αναγκαία μέτρα, εθνικής τάξεως.  Να συμμεριστούμε τις αιτιάσεις τους ένεκα των οποίων 1.5 εκατομμύριο συμπολίτες μας, μεταξύ των οποίων και εμείς οι ίδιοι, ή κάποιοι συγγενείς μας,  έχασαν τη δουλειά τους και έφτασαν στην εσχατιά της απόγνωσης να ερευνούν στους κάδους κάποιο φαγώσιμο. Να ξεπεράσουμε τις δικαιολογήμένες υποψίες μας ότι εκτέλεσαν μια αποστολή που τους ανέθεσαν ξενόφερτα οικονομικά συμφέροντα, με το αζημίωτο, βέβαια. Ή να προτιμήσουμε τους αντιμνημονιακούς που υπόσχονται ότι θα προσπαθήσουν να μας απαλλάξουν από τον φερτό εφιάλτη. Αυτό είναι αληθές δίλημμα, το οποίο οι ιθύνοντες επί 3 χρόνια τώρα, παρέκαμψαν κατά τρόπο ηθικά, νομικά, κοινωνικά επιλήψιμο. Ως αποτέλεσμα των επιλογών τους, επέβαλαν μια χωρίς προηγούμενο υποτίμηση της αξίας της εργασίας, της αξίας της ιδιωτικής και δημόσιας περιουσίας, και απεμπόληση των ρητών υποχρεώσεων του κράτους έναντι των πολιτών.

 Το δίλημμα για την επιλογή μιας πράξεως  (να ψηφίσουμε προσηκόντως) προκύπτει από την ισχύ της ηθικής αρχής που επιβάλλει ή απαγορεύει την πράξη. Οι αξίες ηθικής αρχής είναι το τμήμα του οργανωτικού κέντρου της ανθρώπινης εμπειρίας που επιτρέπει να έχουμε ένα πλαίσιο προσανατολισμού των επιλογών μας, το οποίο καθορίζει το σχέδιο των σχέσεων και των δράσεών μας.

Εάν έτσι έχουν τα πράγματα, υπέρβαση των διλημμάτων θα μπορούσε να διευκολυνθεί εάν ήταν δυνατό να ιεραρχηθούν οι ηθικές αξίες, που επενδύουν το ερώτημα. Με το σχήμα αυτό, η πράξη που θα επιβαλλόταν από την ιεραρχικά υψηλότερη ηθική αρχή (επιβίωση του έθνους και των πολιτών της) θα έπρεπε να προτιμηθεί έναντι άλλης (ικανοποίηση αγοραίων οικονομικών διεκδικήσεων και συμμόρφωση με τις αιτιάσεις των δανειστών),  που υπαγορεύεται από χαμηλότερης αξίας ηθική αρχή.
  Προηγείται δηλαδή η εθνική και ατομική επιβίωση και έπεται η ικανοποίηση (εφόσον είναι βάσιμη) των οικονομικών διεκδικήσεων τρίτων. 
  Επομένως, δεν έχουμε κανένα δικαίωμα (έναντι των εαυτών μας, των συμπολιτών μας και των απογόνων μας) να ψηφίσουμε κανέναν από εκείνους που τόσο επιπόλαια και χωρίς καθόλου διαπραγμάτευση και περισυλλογή, έθεσαν τη χώρα σε κατάσταση υπαγωγής, προς χάριν ικανοποιήσεως αλλοτρίων συμφερόντων, και καθέναν από εμάς σε τόσης έκτασης οικονομική εξαθλίωση, ανασφάλεια και εργασιακό μεσαίωνα.  

Μη μασάτε!!!

τα επινοημένα κόλπα που προβάλλωνται ως διλήμματα, για να υποχρεώσουν τους πολίτες να επιλέξουν  ό,τι έχει προαποφασισθεί να επιλέξουν, δεν πρέπει -αυτή τη φορά- να περάσουν. Πρέπει να απορριφθούν και τώρα και δια παντός.