Η δημοκρατία ως εγυητής της υγείας των πολιτών

Mαθιουδάκης Γεώργιος MD, phD

   Η πολιτική υγείαερες αποτελεί αντανάκλαση της δημόσιας πολιτικής που ασκείται σε κάθε χώρα. Τα αποτελέσματα από την άσκηση των πολιτικών υγείας, παιδείας, επικοινωνίας, ανάπτυξης, άμυνας, οικονομίας κλπ., είναι τα κριτήρια της Δημοκρατίας. Η προστασία της Υγείας, το σύστημα αποκαταστάσεως των απωλειών της και οι προληπτικοί μηχανισμοί είναι καίριοι παράμετροι της επιτυχίας ή αποτυχίας της δημόσιας πολιτικής.

  Το αρχιμήδειο σημείο από το οποίο θα μπορούσε να εκκινήσει η διερεύνηση της δυσμενούς επιδράσεως που ασκεί στην υγεία ο περιορισμός των φυσικών και δημοκρατικών δικαιωμάτων των πολιτών, δεν είναι, μόνο, η απαξία της ανθρώπινης υποστάσεως, που καθιστά τον πολίτη επιρρεπή στις σωματικές και ψυχικές νόσους, ούτε μόνο η παρείσφρηση  πληθώρας βλαπτικών παραγόντων που μαίνονται στο φυσικό, ανθρωπογενές και συναισθηματικό περιβάλλον του και αποδυναμώνουν τις εσωτερικές αντιστάσεις του έναντι των παθήσεων φθοράς, των μολυσματικών επιβουλών, των νεοπλασμάτων και τον καθιστούν ευεπίφορο ατυχημάτων, αλλά, και η αποσάθρωση των δομών κοινωνικής προστασίας και του κράτους πρόνοιας.

Η Δημοκρατία κατοχυρώνει και υπερασπίζεται το συνταγματικό δικαίωμα στην υγεία.

Η σωματική, ψυχική και πνευματική υγεία συρρικνώνεται σε αντιδημοκρατικά καθεστώτα, επειδή η κοινωνική καταπίεση αποτελεί προκλητικό παράγοντα επιρρέπειας στις παθήσεις, ενώ η μη διάθεση ικανών κονδυλίων ή η εκτροπή τους σε χρησιμοθηρίες και "αρπαχτές", συνεπάγεται συστήματα υγείας που σέρνονται αναποτελεσματικά και ανήμπορα να επιτελέσουν το καθήκον τους, λόγω ελλείψεως πόρων.

  Οι πολίτες, υποταγμένοι σε μια μοιραία κυριαρχία, η οποία με πρόσχημα ένα κίνδυνο αδιευκρίνιστης υφής (: οι "αγορές") υποχρεώνονται να εργαστούν πολύ περισσότερο (:αύξηση των ορίων συνταξιοδοτήσεως) και ταυτόχρονα να οδηγηθούν στην ανεργία (: αναπτυξιακή ερήμωση και αύξηση πληθωρισμού), να πουλήσουν φτηνότερα την έως και ανασφάλιστη εργασία τους (:μείωση των αμοιβών τους), να καταστούν πολύ φτωχότεροι (: αύξηση του κόστους διατροφής, παιδείας, σωματικής και πνευματικής βελτιώσεως, ψυχαγωγίας). Συνθλίβονται, έτσι, στη μέγγενη της επαγγελματικής, κοινωνικής και συναισθηματικής εξουθενώσεως, ενόσω διατάσσονται σε φάλαγγες πολύ παρατεταμένου εργασιακού βίου ή πολύ παρατεταμένης ανεργίας. Η βίαιη ανατροπή των ισορροπιών τους συνεπάγεται ζοφερές συνέπειες στη βιοκοινωνική υπόσταση τους, εξαντλεί τους "ταμιευτήρες" εσωτερικού σθένους και τους καθιστά τρωτούς στις α-σθένειες. Όπως από τον Ιπποκράτη και εφεξής, όλοι οι διανοούμενοι της υγείας βεβαιώνουν, η επίπτωση νόσων και παθήσεων είναι συτγκερασμός, της ιδιοσυστασίας του κάθε ανθρώπου, αλλά, και κυρίως αυτό, του νόμου (συνηθειών), χώρου (περιβάλοντος), και χρόνου. Οι παράγοντες συνιστούν ένα φάσμα εκτροπων υγείας, που πρέπει να αντιμετωπισθούν. Επομένως, οι υγειονομικές ανάγκες οριοθετούνται αποκλειστικά από αυτά τα κριτήρια και δεν ελέγχονται από επιθυμίες τρίτων, για περικοπές και περιορισμούς καταναλώσεως πόρων, προς όφελος αλλοτρίων σκοπών. 

   Οι αρρώστιες, του σώματος, του πνεύματος και του συναισθήματος μαίνονται εκεί όπου η Δημοκρατία αντικαθίσταται με πρακτικές κεντρικής ετερορρυθμίσεως της καθημερινότητας, όπου ο λαός δυναστεύεται με προφάσεις τύπου "μεγάλα χρέη", ”spreads που δεν υποχωρούν”, ”οικονομικό έλλειμμα” και ενοχοποιείται για εγκληματικές πράξεις ή παραλείψεις, για τις οποίες αποκλειστικοί υπεύθυνοι είναι οι συγκεκριμένοι άλλοι που, από θύτες μετασχηματίζονται με περισσό θράσος σε κήνσορες.

  Οι πολίτες δεν συμμετείχαν στις επιπόλαιες αποφάσεις διασπαθίσεως του εγχώρια παραχθέντος και εισαχθέντος πλούτου, δεν ρωτήθηκαν αν σωστά ή λάθος τα αποθεματικά των ασφαλιστικών τους ταμείων έπρεπε να δοκιμαστούν στην επισφάλεια των τοξικών ομολόγων, αν έπρεπε να διολισθήσουμε σε τόσο χρέος και, το σημαντικότερο, δεν είχαν καμιά συμμετοχή στην διανομή όλου αυτού του πακτωλού εσόδων που εισέρευσαν στη χώρα τα τελευταία 30 χρόνια. Αντίθετα, εξαπατήθηκαν με ιαχές τύπου "περήφανα γηρατειά", "ισχυρή Ελλάς", "ανασυγκρότηση του κράτους", "πρώτα ο πολίτης"  κλπ., ενώ δεν είδαν να βελτιώνεται η καθημερινότητα, να ισχυροποιείται η δημοκρατία, να οργανώνεται η παιδεία, η υγεία, οι συγκοινωνίες, να ανοίγονται ορίζοντες κι ευκαιρίες για τα παιδιά τους, που κι αυτά, με την ίδια υποτέλεια συνωστίζονται στους προθαλάμους των βουλευτικών γραφείων, αναζητώντας βιοποριστικές διεξόδους.

Η επαγγελματική, κοινωνική και συναισθηματική εξουθένωση των πολιτών έχει δυσμενέστατες συνέπειες και η ανατροπή των δημοκρατικών θεσμών συνεπάγεται νομοτελειακά την ανατροπή της υγείας τους. Ήδη στη πατρίδα μας, επιστημονικές εταιρείες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το "τσουνάμι" καρδιακών εμφραγμάτων και αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων που ήδη έχουν αρχίσει να αυξάνονται ραγδαία στη χώρα μας, ενώ το stress, η επαγγελματική εξουθένωση και η κατάθλιψη που οφείλεται στα οικονομικά αδιέξοδα και τη βίαιη πτωχοποίηση ολοένα ευρύτερης αναλογίας πολιτών επιβάλλουν ένα ιδιαίτερα νοσογόνο περιβάλλον, μέσα στο οποίο μαίνονται οι αρρώστειες.

Σε ποιο σύστημα περιθάλψεως θα αναζητηθεί η αντιμετώπισή τους; Καθηγητές επισημαίνουν ότι το ΕΣΥ θα ώφειλε να προετοιμαστεί για την αντιμετώπιση των επελάσεων αυτών των παθήσεων, αντί να αποτελεί πεδίο πολιτικής διαμάχης και συγκρούσεως οικονομικών συμφερόντων.