30 Ιουνίου: Παγκόσμια Ημέρα Σπιρομετρήσεως

Μαθιουδάκης Α. Γεώργιος, Συντονιστής Διευθυντής Πνευμονολογκής Κλινικής Γενικού Νοσοκομείου Νικαίας

  Η 30^η Ιουνίου έχει θεσπισθεί ως παγκόσμια ημέρα της σπιρομέτρησης, μιας εξέτασης εκτιμήσεως της αναπνευστικών εφεδρειών κάθε ατόμου. Είναι ακριβής, φτηνή, προσιτή και περιεκτική διαγνωστική και προληπτική μέθοδος που αφορά στη λειτουργία της αναπνοής. 

   Η σπιρομέτρηση αποτελεί πρώτης γραμμής διαγνωστική μέθοδο, καθώς παρέχει χρήσιμες πληροφορίες, όπως η κλινική εξέταση, η μέτρηση της αρτηριακής πιέσεως, το ηλεκτροκαρδιογράφημα, η μέτρηση λιπιδίων, σακχάρου, ουρίας και κρεατινίνης αίματος. Και, ιδιαίτερα, σε επίπεδο πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, αποτελεί διαγνωστική μέθοδο που πρέπει να διατίθεται με άλλα επιπέδου Κέντρου Υγείας ή εξωτερικού, δημόσιου ή ιδιωτικού ιατρείου. Με τη σπιρομέτρηση μπορεί να εκτιμηθεί η επάρκεια του αναπνευστικού συστήματος στο να ανταποκρίνεται στις ευρείες αυξομειώσεις των μεταβολικών απαιτήσεων του οργανισμού, να παρέχει, δηλαδή, κάθε στιγμή, όσο οξυγόνο χρειάζεται ο οργανισμός, ανάλογα με τη λειτουργική φάση στην οποία ευρίσκεται, ή να απάγει ολόκληρη την ποσόστητα του διοξειδίου του άνθρακος, που κατά τη δραστηριότητα αυτή παράγεται.

  Με τη σπιρομέτρηση μετρώνται οι όγκοι αέρος που εισπνέονται και εκπνέονται από τους πνεύμονες, η ταχύτητα ροής, υπό την οποία τελείται η εισπνοή και η εκπνοή και ο χρόνος που οι πνεύμονες χρειάζονται για να ολοκληρώσουν τον αναπνευστικό τους κύκλο. Με την εξέταση αυτή, και πληροφορίες από τους ποιοτικούς και ποσοστικούς χαρακτήρες των διαφόρων αναπνευστικών –και όχι μόνο- συμπτωμάτων, τις απεικονιστικές εξετάσεις του θώρακος και την μέτρηση του οξυγόνου και διοξειδίου του άνθρακος που εμπεριέχονται στο αρτηριακό αίμα,  επιχειρείται η προσέγγιση της διαγνώσεως, δυνητικά κάθε κατηγορίας πνευμονοπάθειας και πληθώρας παθήσεων εκτός του αναπνευστικού. Μεταξύ των τελευταίων, του καρδιαγγειακού συστήματος, του ερειστικού, του θυρεπειδούς, του αιμοποιητικού.

 Συνεισφέρει, ακόμη, στον προσυμπτωματικό έλεγχο διαφόρων παθήσεων, που δεν έχουν ακόμη λάβει τόση έκταση, ώστε να υποσημαίνονται με την παρουσία συμπτωμάτων ή άλλων παθολογικών εκτροπών βιολογικών παραγόντων, που ελέγχονται μέσω εξετάσεως αίματος ή άλλων βιολογικών υγρών. που υποχρεώνουν τον πάσχοντα σε αναζήτηση ιατρικής βοήθειας. Επιπλέον, με την εξέταση αυτή, αποτιμάται η θεραπευτική επίδοση των φαρμακολογικών παραγόντων που χορηγήθηκαν για την ανακούφιση συμπτωμάτων ή τη θεραπεία παθήσεων. Εισφέρει, επίσης, στο διαφορισμό παθήσεων άλλων εκτός του αναπνευστικού, επειδή τα συστήματα που προσβάλλονται συμμετέχουν με τον έναν ή άλλο τρόπο στη διαμόρφωση επαρκούς και κατάλληλης ποιότητας αναπνοής. Μεταξύ αυτών, παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος αντανακλούν σε έκπτωση της αναπνευστικής λειτορυγίας, επειδή η αναπνοή ολοκληρώνεται με τη βοήθεια δράσεως άθικτων μυών, συμφυόμενων σε υγιά σκελετικά όργανα.  Η σπιρομέτρηση είναι αναγκαία εξέταση στα πλαίσια του προεγχειρητικού ελέγχου, αφού παρέχει πληροφορίες, για τη μετεγχειρητική πορεία των ασθενών που χειρουργήθηκαν στην κοιλιά -κυρίως- ή στην κάτω πύελο, το λαιμό ή το κεγφάλι. Τέλος, η σπιρομέτρηση χρησιμοποιείται για τον έλεγχο της επικινδυνότητας του εργασιακού και ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος, καθώς επίσης και σε ποικιλία ιατρονομικών ζητημάτων. 

  Σε σπιρομέτρηση μπορεί να υποβληθεί  κάθε άτομο, ακόμη και πολύ μεγάλης ή πολύ μικρής ηλικίας, που έχει την ικανότητα να συνεργαστεί με τον Ιατρό ή νοσηλευτή που διενεργεί την εξέταση. 

  Η σπιρομέτρηση εισήχθη στην κλινική πράξη το 1848, όταν ο Hutchinson σχεδίασε ένα όργανο, παραπλήσιο με τα σύγχρονα υγρά σπιρόμετρα, με το οποίο "ισχυριζόταν" ότι μπορούσε να διαγνώσει τη φυματίωση, τη μάστιγα της εποχής, που αποδεκάτιζε ολόκληρες κοινωνίες. Ασφαλώς ο ευφυής εκείνος ιατρός δεν μπορούσε να διαγνώσει τη φυματίωση, μπορούσε όμως, να αποτυπώσει την απώλεια αναπνευστικής εφεδρείας των ασθενών του, η συντριπτική αναλογία των οποίων έπασχαν από φυματίωση. Θεωρούσε, έτσι, ότι κάθε έκπτωση της αναπνευστικής λειτουργίας ήταν απότοκη προσβολής από φυματίωση, και συνηθέστατα δεν έπεφτε έξω, λόγω της μεγάλης διαδόσεως του νοσήματος στην εποχή του.

   Στην Πνευμονολογική Κλινική του Νοσοκομείου Νικαίας διενεργούνται όλες οι μορφές σπιρομετρήσεως, και οι Πνευμονολόγοι του Νοσοκομείου έχουν συγκομίσει τεράστια πείρα στην προσυμπτωματική και συμπτωματική διαγνωστική σπιρομέτρηση. Κατά περιόδους, Η Πνευμονολογική Κλινική πραγματοποιεί εξορμήσεις, υπό την αιγίδα όμορων Δήμων για το προσυμπτωματικό σπιρομετρικό έλεγχο των πολιτών της υγειονομικής περιφέρειας που δραστηριοποιείται το Νοσοκομείο Νικαίας.